Classis Noord-Holland

De kerk spreekt

Ongeveer 1300 predikanten en andere christelijke leiders tekenden vorige maand een verklaring van Micha Nederland dat een christelijke levensovertuiging en extreemrechts denken niet samengaan. De steun kwam uit alle hoeken: vanuit protestantse kerken en vanuit de Rooms-Katholiek kerk, van migrantenkerken en van het Leger des Heils.

Onder andere tegen de PVV werd stelling genomen. Als voorbeelden noemt de verklaring ideeën over eigen volk eerst, migranten tot zondebok maken, en moslims tot tweederangs burgers degraderen. Dat verdraagt zich niet met Gods liefde voor alle mensen. Wij/zij-denken en hoger/lager-denken staan haaks op het evangelie, zo stelt de verklaring.

Ik kan niet anders dan instemmen. Van Jezus horen wij over barmhartigheid, gastvrij zijn en mededogen. Uit de verhalen over hem weten wij ook dat dat telkens opnieuw bevochten moet worden. En dat hij dat ook deed. Onvermoeibaar. En zonder compromis.

Toch was er vorige maand ook een ander geluid, zelfs uit tamelijk onverdachte hoek. Bij monde van algemeen secretaris Coen Wessel liet de Raad van Kerken weten minder te zien in dit soort verklaringen. Zo was hij over de wijze waarop Duitse bisschoppen zich uitspraken over de AfD niet bepaald enthousiast. ‘Als je je zo stellig uitlaat, sla je het gesprek dood.’

Als ik eerlijk ben kan ik niet anders dan ook daarmee instemmen. Met gespierde verklaringen die bijkans bezwijken onder het hoge morele gelijk bereik je dikwijls het tegenovergestelde van wat je bedoelt. Je zet mensen niet aan het denken, je roept eerder weerstand op.

Laten we niet denken dat Nederland opeens een land vol racisten is geworden. Wie spreekt met mensen die extreemrechts stemden, ontdekt al gauw dat zij zorgen hebben over de draagkracht van Nederland. Over de landbouw en de zorg, over woningen en hun kinderen. Wil je hen bereiken, dan helpt luisteren volgens mij beter dan verklaringen afleggen.

Dat betekent natuurlijk niet dat wat extreemrechtse partijen beweren onweersproken moet blijven. Integendeel, het is mijn overtuiging dat de kerk moet spreken. En zelfs dat de kerk profetisch moet spreken. Maar niet door mensen te vertellen wat zij niet mogen zeggen.

Veel mooier is het als de kerk het goede voorbeeld geeft. Niet zeggen wat niet mag, maar hoe het beter kan. De Micha-verklaring zegt dat alle mensen door God gewild, gekend en geliefd zijn. Prachtig, zo is het. Als we als kerken dat nou eens blijven uitdragen, en het kwade overwinnen door het goede. Onvermoeibaar. En zonder compromis.

Mocht daaraan behoefte bestaan, dan kunt u zonder toestemming de column overnemen in kerkblad of op website.